PM School ตอนที่ 2: ถ้าไม่บริหารความเสี่ยง เราจะเห็นอะไรชัดขึ้น

pm-school-ep-1

“บางครั้งความเสี่ยงที่ไม่ถูกควบคุม คือแสงสว่างที่เผยให้เห็นความจริงที่ซ่อนอยู่”

🛡️การบริหารความเสี่ยงเป็นหนึ่งในหัวใจหลักของมาตรฐาน PMP ทุกหลักสูตรจะย้ำเสมอว่าโครงการที่ดีต้องมีการประเมินความเสี่ยงอย่างเป็นระบบ ต้องมี Risk Register ต้องรู้ว่าอะไรคือโอกาสที่จะเกิดขึ้น และหากเกิดขึ้นแล้วจะส่งผลกระทบเช่นไร รวมถึงการวางแผนตอบสนอง ไม่ว่าจะเป็นการหลีกเลี่ยง ลดผลกระทบ โอนความเสี่ยง หรือยอมรับมัน หลักการเหล่านี้ช่วยให้ทีมโครงการไม่ทำงานอย่างไร้การป้องกัน

แต่เมื่อเรามองจากมุมของโลกธุรกิจจริง โดยเฉพาะในยุคที่เต็มไปด้วยความผันผวนแบบ VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) เรากลับพบว่าการพยายามควบคุมความเสี่ยงทุกด้านไม่ได้ทำให้โครงการปลอดภัยขึ้นเสมอไป ตรงกันข้าม บางครั้งการปล่อยให้ความเสี่ยงเกิดขึ้นจริง กลับเผยให้เราเห็นจุดอ่อนรากฐานที่ไม่มีเครื่องมือใดชี้ให้เห็นได้

🏭กรณีที่ชัดเจนที่สุดคือในช่วงวิกฤตโควิด โรงงาน และธุรกิจการผลิตจำนวนมากทั่วโลกต้องหยุดชะงักโดยไม่ทันตั้งตัว หลายแห่งไม่เคยวาง Contingency Plan สำหรับสถานการณ์ที่แรงงานไม่สามารถเข้ามาทำงานได้ เครื่องจักรถูกหยุด และวัตถุดิบขาดแคลน การไม่มีการบริหารความเสี่ยงที่เพียงพอดูเหมือนเป็นความผิดพลาดร้ายแรง แต่สิ่งที่ตามมาคือองค์กรเหล่านี้กลับได้เห็นอย่างชัดเจนว่า ระบบของตนเองเปราะบางตรงไหน การพึ่งพาซัพพลายเออร์รายเดียวคือจุดอ่อนที่ร้ายแรงกว่าที่คาด การไม่มีระบบดิจิทัลสำรองคือปัญหาที่ควรได้รับการแก้ไข การหยุดชะงักครั้งนั้นแม้จะสร้างความเสียหาย แต่ก็ทำให้การลงทุนด้าน Automation, Diversification และ Digitalization เกิดขึ้นจริงและยั่งยืน

การเรียนรู้จากความเสี่ยง

ในโลกของธุรกิจดิจิทัลก็เช่นเดียวกัน หากทีมพยายามปิดกั้นความเสี่ยงตั้งแต่แรกด้วยการวิเคราะห์ ทุกความเป็นไปได้ บางครั้งพวกเขาอาจไม่กล้าลองสิ่งใหม่ แต่เมื่อยอมให้บางความเสี่ยงเกิดขึ้นจริง เช่น การปล่อยฟีเจอร์ที่ยังไม่สมบูรณ์เต็มร้อย หรือการทดลองโมเดลธุรกิจที่ยังไม่พิสูจน์ ทีมกลับได้ข้อมูลจริงจากผู้ใช้ ได้เห็นว่าอะไรคือสิ่งที่ลูกค้าต้องการจริง อะไรคือสิ่งที่ไม่จำเป็น และอะไรคือสิ่งที่ควรแก้ไขทันที

การปล่อยให้ความเสี่ยงเล็กๆ เกิดขึ้นจริง จึงไม่ใช่การประมาท แต่เป็นการเรียนรู้ผ่านสนามจริง

💡อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ไม่ได้หมายความว่าการบริหารความเสี่ยงตามมาตรฐาน PMP เป็นเรื่องล้าสมัย ตรงกันข้าม PMP ยังคงเป็นกรอบที่ช่วยให้เราจัดการกับความเสี่ยงเหล่านี้ได้อย่างมีระบบ สิ่งสำคัญคือการตีความ Risk Management ใหม่ ไม่ใช่แค่เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหา แต่เพื่อใช้มันเป็น “เลนส์” ส่องดูว่าองค์กรยังมีช่องโหว่ตรงไหน และจะเปลี่ยนปัญหานั้นให้กลายเป็นโอกาสอย่างไร

ในกรอบของ PMP เราสามารถผสมผสานวิธีนี้ได้อย่างชัดเจน เช่น การใช้ Qualitative Risk Analysis เพื่อลำดับความสำคัญของความเสี่ยง แต่ไม่จำเป็นต้องหาวิธีจัดการทุกความเสี่ยงทันที ความเสี่ยงบางข้ออาจถูกยอมรับ (Acceptance) เพื่อปล่อยให้เกิดขึ้นจริงและเก็บบทเรียน เมื่อโครงการผ่านเหตุการณ์นั้นไปแล้ว Lessons Learned Register จะถูกเติมเต็มด้วยข้อมูลจริงที่มีคุณค่ามากกว่าการวิเคราะห์เชิงทฤษฎี

นอกจากนี้ การใช้ Risk Response Plan แบบ Adaptive ยังช่วยให้โครงการไม่ต้องยึดติดกับวิธีตอบสนองแบบตายตัว หากเหตุการณ์จริงที่เกิดขึ้นแตกต่างจากที่คาดไว้ ทีมก็สามารถปรับวิธีจัดการได้ทันที PMP ไม่ได้ห้ามสิ่งนี้ แต่กลับเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้องค์กรรับมือกับการเปลี่ยนแปลงโดยไม่เสียการควบคุม

เมื่อมองไปที่องค์กรชั้นนำ จะเห็นว่าพวกเขาไม่ได้มองความเสี่ยงเป็นสิ่งที่ต้องกำจัดให้หมด แต่เป็นสิ่งที่ต้อง “บริหารให้เกิดประโยชน์” บริษัทในวงการเทคโนโลยีจำนวนมากยอมให้โครงการทดลอง (Pilot Project) ล้มเหลวเล็กๆ เพื่อให้เห็นผลกระทบจริง ก่อนจะขยายผลสู่โครงการใหญ่ในระดับองค์กร การจัดการเช่นนี้ไม่ใช่การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง แต่คือการใช้ความเสี่ยงเป็นสนามทดสอบที่มีคุณค่า

ดังนั้น หากจะสรุปบทเรียนในยุคนี้ เราอาจพูดได้ว่า ความเสี่ยงไม่ใช่สิ่งที่ต้องกำจัดให้หมด แต่คือสิ่งที่ต้องออกแบบให้เกิดขึ้นอย่างมีระบบและอยู่ในขอบเขตที่ควบคุมได้ PMP จึงไม่ใช่เพียงเกราะป้องกัน แต่คือแผนที่ที่ทำให้การเผชิญความเสี่ยงกลายเป็นการเรียนรู้และการพัฒนาองค์กรอย่างยั่งยืน

เกี่ยวกับผู้เขียน

เอกชัย ขยันการนาวี

Languages: EN I TH

หลักสูตรที่เกี่ยวข้อง

Effective Project Management

30-31 ต.ค. 2568 (รุ่นที่ 2)

Effective Project Management

28-29 ส.ค. 2568 (รุ่นที่ 1)

การพัฒนาทักษะหัวหน้างาน
ยุคใหม่

15 ส.ค. 2568 (รุ่นที่ 2)

Ready to join our knowledge castle?

Find the right program for your organization and achieve your goals today

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

Allow All
Manage Consent Preferences
  • Always Active

Save