ปัจจัยมนุษย์ (Human Factor): หัวใจของการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยที่ยั่งยืน
🛡️ในโลกของการทำงานยุคปัจจุบัน คำว่า “ความปลอดภัย” ไม่ได้หมายถึงเพียงกฎระเบียบหรืออุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลเท่านั้น แต่ยังหมายถึงการสร้าง “วัฒนธรรม” ที่หยั่งรากลึกในความคิดและพฤติกรรมของทุกคน ในองค์กร ปัจจัยมนุษย์ (Human Factor) คือหัวใจสำคัญในการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยที่แท้จริงและยั่งยืน
ทำไม “ปัจจัยมนุษย์” ถึงสำคัญ?
มนุษย์คือผู้ปฏิบัติงาน ผู้ตัดสินใจ และผู้กำหนดทิศทางขององค์กร ความผิดพลาดของเครื่องจักรอาจแก้ได้ด้วยเทคโนโลยี แต่ความผิดพลาดของ “คน” มักเกิดจากปัจจัยที่ซ่อนอยู่ เช่น ความเครียด ความเหนื่อยล้า การสื่อสารที่ไม่ชัดเจน หรือแม้แต่ความเชื่อและทัศนคติที่มองว่า “ความปลอดภัยเป็นเรื่องรอง” หากองค์กรละเลยมิติด้านจิตวิทยา และพฤติกรรม ก็ยากที่จะสร้างความปลอดภัยที่ยั่งยืน
💡ลองนึกภาพโรงงานที่มีป้ายเตือน “ใส่หมวกนิรภัย” แต่พนักงานหลายคนยังละเลย เพราะหัวหน้าทีมเองก็ไม่ใส่ อันนี้คือพลังของ พฤติกรรมต้นแบบ (Role Model) เมื่อผู้นำไม่ทำ พนักงานก็จะไม่เชื่อว่ามันสำคัญ ตรงกันข้าม หากหัวหน้างานลงพื้นที่ใส่อุปกรณ์ครบ พูดคุยกับทีมงานด้วยน้ำเสียงให้กำลังใจ พร้อมเล่าประสบการณ์จริง เช่น “ครั้งหนึ่งผมรอดมาได้เพราะใส่หมวกนิรภัย” สิ่งนี้จะสร้างแรงจูงใจและเปลี่ยนพฤติกรรมได้มากกว่าการติดป้ายหลายสิบป้าย
อีกตัวอย่างหนึ่งคือบริษัทด้านพลังงานแห่งหนึ่งในเอเชีย ที่ลงทุนจัด “Safety Moment” ก่อนการประชุมทุกครั้ง ให้พนักงานผลัดกันแชร์เหตุการณ์หรือบทเรียนด้านความปลอดภัยในชีวิตประจำวัน ไม่จำกัดแค่เรื่องงาน เช่น การเกือบลื่นล้มที่บ้าน การขับรถเกือบชน สิ่งเล็กๆ นี้ทำให้ความปลอดภัย “ติดตัว” และกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต ไม่ใช่เพียงข้อบังคับในโรงงาน
กุญแจสู่การสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย
ผู้นำเป็นแบบอย่าง
การแสดงออกเชิงพฤติกรรมของผู้บริหารคือข้อความที่ดังที่สุด
การสื่อสารที่เข้าใจง่ายและจริงใจ
ไม่ใช่การออกคำสั่ง แต่คือการสื่อสารเพื่อสร้างการมีส่วนร่วม
สร้างสภาพแวดล้อมที่ไว้วางใจได้
ให้พนักงานกล้ารายงานเกือบเกิดเหตุ (Near Miss) โดยไม่ถูกตำหนิ
การเรียนรู้ต่อเนื่อง
ใช้กรณีศึกษา เหตุการณ์จริง หรือแม้แต่เกมการเรียนรู้ เพื่อทำให้ความปลอดภัยไม่น่าเบื่อ
เชื่อมโยงชีวิตส่วนตัวกับงาน
ทำให้พนักงานเห็นว่าความปลอดภัยไม่ใช่แค่การปฏิบัติตาม แต่คือการกลับบ้านอย่างปลอดภัยไปหาครอบครัว
การให้ความรู้เรื่องปัจจัยมนุษย์
ประสิทธิภาพของมนุษย์และองค์กรในเชิงรุกผ่านภาคปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จนพนักงานตระหนักถึงการสร้างวัฒนธรรมองค์กรจากจิตสำนึก
✨หากเราเข้าใจปัจจัยมนุษย์และใช้จิตวิทยาเพื่อสร้างแรงบันดาลใจ ความปลอดภัยจะไม่ใช่ภาระ แต่จะกลายเป็น “คุณค่า” ที่ทุกคนภาคภูมิใจ
